Բարոյական ճանապարհից շեղվողին,
Զրկող, տուն ավերող սրիկա տեսա,
Քննեցի յուր խղճիցը նեղվողին,
Պատժի ու վնասի ենթակա տեսա։
Նկատեցի անպարկեշտը անիրավ,
Խեղճ անձը ցոփության արել է գրավ,
Ով որ իզուր տեղը շատ երդում կերավ,
Ստախոս, անազնիվ, խաբեբա տեսա։
Ուշք դարձուցի անզգամի պատկերին,
Ոչ իրա համար է և ոչ ընկերին։
Օրերը անօգուտ անցուցած ծերին,
Նկատելով խելքը՝ երեխա տեսա։
Խենեշ ու պորտաբույծ երիտասարդը,
Զույգ ոտքով ընկել է մահվան թակարդը,
Ձեռնունա յն անարհեստ, խղճալի մարդը,
Հարուստներու դուռը միշտ ծառա տեսա:
Մեկը ելավ կեղծ մուրհակներ հնարեց,
Յուր դրացու դեմը որոգայթ լարեց,
Ով որ իրան իրավախոհ համարեց,
Հանցավորի պաշտպան՝ սուտ վկա տեսա:
Ով իրան հռչակնց հասկացող արթուն,
Թմրած գտա նրան, ոչ թե զվարթուն,
Այլոց ձրի եղած զվարթուն մարդուն,
Ժլատ ու անողորմ հրեա տեսա։
Բախտավոր չի լինի ամեն երեխա
Ունենալ լավ ծնող, բարի ապագա,
Լավ կրթություն չառնողներուն համարյա
Մեծ մասը անպատկառ, անզգա տեսա։
Ինչ օգուտ ունենալ վիթխարի մարմին,
Հոգին պստիկ լինի, գործերը չնչին,
Մոլի, ուժեղ երիտասարդ կտրըճին,
Բանտը պառկած՝ ոտքերով, շղթա տեսա։
Երկինքը ամպամած, արևը խավար,
Մշուշով պատած է բլուր, դաշտ ու սար,
Գայլի ահից հոտը ընկած սար ու քար,
Բայց հովիվը քնած՝ բացակա տեսա։
Իզուր կփչանա տգետի ձիրքը,
Հոգու վրա տիրանալով չար կիրքը,
Խաժումուժ ամբոխի կարդալով գիրքը,
Անկապ, առանց մտքի՝ խորաթա տեսա։
Շռայլները իրանց անձը մատնել են
Իզուր տեղը քսակները հատնել են,
Խելառները ինչ աշխատել, վատնել են,
Խելացիների մոտ մամոնիա տեսա:
Ցուցամոլ, նմանող անձն է շատ ճկուն,
Ինչ տեսավ, կըհարի, կարծելով սիրուն,
Հագուստով ու ձևով մեր եվրոպացուն
Զարգացումով Միջին Ասիա տեսա։
Դառն վիշտ է ճախարակի արածը,
Մանողի վրա է խոսում մանածը,
Սկզբեն մինչ այսօր չըտեսնվածը,
Իմ անբախտութենես ես հիմա տեսա։
Բախտը կարճատև է, թե քննես մոտիկ,
Խեղճ մարդուն կընծայե սիգաճեմ աղջիկ,
Արժանավորը՝ խեղճ, միշտ ապերջանիկ,
Անարժանը հարուստ ամիրա տեսա։
Մարդ կա ծառայում է օտարի շահին,
Քամիով յուր անձը տալիս է մահին,
Մաքրություն պահանջող առողջապահին,
Ամիսներով աղտոտ, անլվա տեսա։
Ջիվան, բարությունը կըհաղթե չարին,
Ինչպես լույսը հակառակ է խավարին,
Նա է տարել հաղթանակը աշխարհին,
Ում որ արիասիրտ, գործունյա տեսա։
1888
Աղբյուրներ: http://www.armenianhouse.org/jivani/qnar/; Ջիվանու քնարը (Հայպետհրատ 1959)